Herontwikkeling Valkenhove Breda in geest van Catechisten

In het hart van Breda, met de winkels van de binnenstad en het NS-station vlakbij, vind je wooncomplex Valkenhove. Hier gaan de Pius X Stichting en Zenzo Maatschappelijk Vastgoed een droom realiseren. Samen met de wijk, de stad Breda en betrokken organisaties wordt het oude Valkenhove omgetoverd tot een moderne plek voor gemeenschappelijk wonen. Het wordt een woonvoorziening voor een mix van mensen. Alleenstaand, samenwonend, jong en oud, wel of niet met een rugzakje of een beperking. Een plek waar de bewoners zich gezien en thuis voelen, ongeacht hun achtergrond. Waar ze elkaar kennen en echt naar elkaar omkijken. Deze droom, die naadloos aansluit bij het gedachtegoed van de vorige eigenaar en de voormalige bewoners, de Pius X Stichting en de Vereniging van Catechisten, wordt de komende jaren werkelijkheid.

De Vereniging van Catechisten werd in 1928 opgericht door Mgr. F.B.J. Frencken met als doel een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van fabrieksmeisjes in Breda. Het is een vereniging van katholieke vrouwen. Tot 1945 lag het zwaartepunt bij de Catechisten op de zorg voor fabrieksmeisjes. Na de Tweede Wereldoorlog verschoof de aandacht naar het maatschappelijk werk en de gezinszorg. Op deze terreinen hebben de Catechisten veel baanbrekend werk verricht. Zij hebben onder andere aan de wieg gestaan van de school voor maatschappelijk werk, de latere sociale academie in Breda. Vanaf de jaren vijftig werd het werk van de Catechisten steeds meer door leken overgenomen, voortgezet en verder uitgebouwd. Rond 2015 bevond de Vereniging van Catechisten zich in de laatste fase van haar bestaan. Het vermogen en bezit van de Vereniging van Catechisten is ondergebracht in de Pius X Stichting. Deze stichting heeft tegenwoordig een bestuurder die is aangesteld door de bisschop van Breda. De bestuurder beheert het vermogen en regelt de zorg en oudedagsvoorziening van de leden passend binnen de spirituele doelstellingen die de vereniging steeds heeft gehad. De bestuurder van de Pius X Stichting is pastoor Jochem van Velthoven. Hij is aangesteld als algemeen administrator en in die rol het aanspreekpunt bij het behartigen van de geestelijke en materiële belangen van de Catechisten.

Pastoor Jochem Van Velthoven: “De Catechisten hebben in Valkenhove gewoond sinds de bouw van het complex in de jaren 70. Ze hadden daar ook een eigen kapel en een gemeenschappelijke eetzaal. Maar Valkenhove is geen klooster. De Catechisten zijn namelijk geen religieuzen in strikte zin. Het is geen congregatie, maar een vereniging bestaande uit een groep idealistische religieus bewogen vrouwen. Zij brachten het maatschappelijk werk in praktijk door zich in te zetten voor de kwetsbaren om hen heen, voor die mensen die door de maatschappij vaak niet gezien werden. Met één voet in de kerk, de andere in de samenleving, gaven de Catechisten zo handen en voeten aan hun geloof. En hoe mooi zou het zijn als hier nu een wooncomplex komt waar mensen die minder kansen hebben gekregen in het leven, kunnen wonen. Een woonomgeving voor jong en oud, arm of rijk, voor mensen uit alle lagen van de samenleving. Een plaats ook waar mensen omzien naar elkaar, waar gemeenschappelijkheid is en waar mensen niet vereenzamen. Op die manier doet een nieuwe bestemming voor Valkenhove recht aan het gedachtegoed van de Catechisten. En daarom hebben we dat zo ook met Zenzo besproken en bij de verkoop zelfs contractueel vast laten leggen.”

Valkenhove zal in verschillende fases herontwikkeld worden. Er komen in het complex woningen voor verschillende doelgroepen met daarnaast, in de geest van de Catechisten, extra voorzieningen om het welzijn van de bewoners en ook van de omwonenden te vergroten. Samen met architect Bedaux de Brouwer worden alle wensen en behoeftes in kaart gebracht. “Er zijn al contacten met woningbouwcorporaties, zorgorganisaties, welzijnsorganisaties en verschillende andere partijen”, aldus Coen Hendriks, conceptontwikkelaar bij Zenzo. “En sinds 13 maart 2024 maakt de Wijkraad Stadshart/Valkenberg gebruik van een kantoorruimte in Valkenhove. Wij stellen die ruimte gratis beschikbaar. In ruil daarvoor organiseert de wijkraad, naast de vaste openingstijden, af en toe activiteiten in het pand die bezoekers trekken. Op die manier komen wij in contact met de mensen uit Breda en weten we op welke behoeftes we kunnen inspelen. Zo weten we intussen dat er grote behoefte is aan een ontmoetingsplek. Niet alleen voor de bewoners van het appartementencomplex, maar voor alle bewoners van dit gebied in Breda. Ook is er behoefte aan appartementen voor senioren met een goede bereikbaarheid, op een goede locatie en de aanwezigheid van zorg. Met deze en andere behoeftes gaan wij bij de herontwikkeling rekening houden. Maar op dit moment ligt er nog niets vast. We kiezen voor een waardige ontwikkeling in de geest van de Catechisten. De erfenis van maatschappelijke betrokkenheid willen we koesteren. Daarom gaan we de plannen voor de herontwikkeling ook samen met de Pius X Stichting, maatschappelijke organisaties en Bredanaars uitwerken. Wie een goed idee heeft, kan dat doorgeven via mail.”

Pastoor Van Velthoven: “Omzien naar elkaar en gemeenschappelijkheid staan centraal in het gedachtegoed van de Catechisten. Daarom willen wij dat hier een woongemeenschap ontstaat waarin mensen werkelijk omzien naar elkaar, een plek waar echte verbinding kan ontstaan. Zenzo heeft aangegeven om dat gericht te gaan bevorderen zoals dat ook gebeurt bij Leefgoed in Veghel.” Coen Hendriks: “Het wordt geen kopie daarvan, maar Leefgoed heeft zeker elementen die ook hier helpen om de gemeenschappelijkheid te versterken. Ik kan me indenken dat we hier in het gebouw in Breda straks één gemeenschappelijke ruimte hebben die niet alleen gebruikt gaat worden door de mensen die er wonen, maar ook door de mensen die eromheen wonen. Dat kan een ontmoetingsruimte zijn met een keukentje, een koffiezetapparaat en een aantal andere faciliteiten. Een aantrekkelijke ruimte waar mensen samen activiteiten kunnen ondernemen. Zodat ze niet alleen maar hoi zeggen, maar bijvoorbeeld ook samen eten. Echt kwalitatieve ontmoeting dus. Voor jong en oud, voor alle mensen. Daardoor kan omzien naar elkaar op een vanzelfsprekende manier van onderaf groeien. En als die onderlinge verbinding groeit, zie je ook dat mensen elkaar met andere dingen gaan helpen en dat problemen zoals bijvoorbeeld eenzaamheid afnemen.”

De ontwikkeling van Valkenhove zit nu nog in de beginfase. Duidelijk is al wel dat het complex een woongebouw wordt gecombineerd met een maatschappelijk gedeelte dat recht doet aan het gedachtegoed van de Catechisten. Hoe groot dat maatschappelijk gedeelte wordt, gaan de betrokken partijen nog met elkaar ontdekken. Het moet een plek worden voor jong en oud, met of zonder beperking, met een smal of een ruim budget, kortom een plek voor mensen uit alle hoeken van de samenleving. Het gebouw zelf zal het werk van de Catechisten weerspiegelen. Gedacht wordt aan een gevelontwerp dat daarvoor symbool staat en dat gelijktijdig mensen inspireert. Meer weten over dit project? Neem contact met ons op.