Participeren in dit gezondheidscentrum is een bijzonder uitvloeisel van daadwerkelijk eigendom pakken en risicodragend investeren in deze wijk

Met de transformatie van de Heilig Hartkerk naar gezondheidscentrum Gageldonk is een belangrijke stap gezet in de herontwikkeling van Gageldonk-West in Bergen op Zoom. De gemeente, corporatie Stadlander, Lithos bouw & ontwikkeling en Zenzo Maatschappelijk Vastgoed zijn al ruim een decennium actief met het verbeteren van deze aandachtswijk. Huisarts Liesbeth Bultman van Huisartsenpraktijk Vijverberg is, net als Zenzo en BbDW, een van de co-eigenaren van het gezondheidscentrum. “Iedereen staat te popelen om een verbinding te slaan tussen de gezondheidszorg en het sociaal domein, omdat iedereen merkt hoe nodig het is om bewoners vooruit te helpen

“Veel gezondheidsproblemen komen voort uit sociaal-economische problemen en problemen met geld, huisvesting, daginvulling, contacten maken”, concludeert huisarts Liesbeth Bultman op basis van wat zij in haar spreekkamer ziet. “Als dat soort problemen worden opgelost, heb ik minder werk en kan ik me richten op het echte dokteren.”

Ongeveer 85 procent van haar patiënten heeft het niet zo breed, vertelt ze. “Mensen met een lager inkomen hebben vaker problemen op verschillende levensgebieden. Dat maakt dat vaak hulpverleners uit verschillende disciplines nodig zijn om de zorgvraag goed te beantwoorden. Daarom houdt maatschappelijk werk al heel lang wekelijks spreekuur in onze praktijk, net als een diëtiste. We hebben al jaren nauwe banden met het sociaal domein om mensen beter te kunnen helpen.” Meer dan de helft van de bewoners in de wijk komt oorspronkelijk niet uit Nederland.

Ze hadden hun oog op de Heilig Hartkerk laten vallen, maar projectontwikkelaar BbDW (BuiltbyDeWildt) was ze voor. Gelukkig stond BbDW open voor samenwerking. “Omdat Zenzo al jarenlang actief is in de wijk, vroeg BbDW of wij mee wilden doen om het plan uit te werken als waardevolle toevoeging in de wijk, om het risico te verkleinen en de financiering rond te krijgen”, vertelt Gert van Uffelen, partner bij Zenzo Maatschappelijk Vastgoed.

Gageldonk-West was volgens hem in het verleden een aandachtswijk. “Maar de locatie is goed, als je bijvoorbeeld kijkt naar de ruimtelijke opzet en de ligging ten opzichte van het station, centrum en uitvalswegen. Er zijn de afgelopen tien jaar niet alleen woningen toegevoegd in allerlei prijsklassen, maar de voorzieningen zijn ook enorm verbeterd. Het is ook een wijk met een bovengemiddelde behoefte aan zorg. Dan is het heel fijn voor de bewoners dat de voorzieningen in het centrum geclusterd zijn. Dus niet alleen in het gezondheidscentrum zelf, maar ook de nabijheid van winkels en het Huis van de Wijk.”

Zenzo is vooral ingestapt omdat Van Uffelen het belangrijk vond dat het gezondheidscentrum als onderdeel van de wijkontwikkeling van de grond kwam. “We voelen ons echt betrokken bij de wijk. Dan zet je je graag extra in.” Wat bijzonder is aan de financieringsconstructie is dat de zorgpartijen 60 procent van het eigendom hebben. BbDW en wij zijn ieder ook 20 procent eigenaar. Zo is het eigen vermogen bij elkaar gebracht en heeft Triodos Bank het vreemd vermogen gefinancierd.”

Dat het Huis van de Wijk en de verschillende voorzieningen vlakbij zitten, biedt allerlei extra mogelijkheden. In plaats van mensen een-op-een te behandelen, ziet ze bijvoorbeeld voor zich dat de diëtiste een groepje mensen met diabetes meeneemt naar de keuken van het Huis van de Wijk en daar met elkaar een gezonde maaltijd koken. “Of misschien zelfs eerst samen boodschappen doen in de supermarkt vlakbij. Ik denk dat het heel effectief kan zijn om groepsgebonden dingen te doen.”

Gageldonk-West stond nummer 41 op de lijst met Vogelaarwijken. Jammer genoeg kregen alleen de eerste veertig wijken financiële steun van de overheid. De gemeente Bergen op Zoom en corporatie Stadlander besloten hierop in 2012 zelf extra geld te investeren. “Net als in vergelijkbare naoorlogse wijken was 60 procent corporatiebezit”, vertelt manager vastgoedontwikkeling nieuwbouw en renovatie Jorg van de Sanden. “Stadlander heeft de afgelopen jaar 150 miljoen euro geïnvesteerd in de fysieke opgave en daarnaast heeft de gemeente ook 40 miljoen geïnvesteerd in de openbare ruimte. Daarnaast hebben ze samen veel geïnvesteerd in de leefbaarheidseffecten.”

De afgelopen jaren heeft de woningcorporatie 700 sociale huurwoningen vervangen voor nieuwbouw. Hiervan is 60 procent sociale huur, daarnaast is 20 procent middeldure huur en 20 procent koop. Ongeveer 40 procent van de oorspronkelijke bewoners is teruggekeerd. Economische stijgers zijn doorgestroomd naar middenhuur. Vaak mensen die vanuit geloofsovertuiging geen hypotheek willen. “Door de differentiatie van doelgroepen binnen de wijk te verbeteren, proberen we ook de sociaal-economische kant aan te pakken”, aldus Van de Sanden. “De effecten komen vaak pas na een tijdje, dat is iets van lange adem. Maar als het goed is, heeft dit ook een effect in de huisartspraktijk.”

Bultman ziet inderdaad dat er andere groepen binnenkomen. Haar praktijk bestaat uit circa 5500 patiënten, voornamelijk mensen die van oorsprong uit de wijk komen. Met de verhuizing naar een grotere ruimte in het gezondheidscentrum in het vooruitzicht neemt ze na een patiëntenstop sinds kort weer nieuwe mensen aan. Een deel hiervan komt ook van buiten de wijk.

Volgens Van de Sanden is de gedachte dat de persoonlijke zorg vanuit de wet BIG in het gezondheidscentrum geboden wordt en groepsgebonden activiteiten in het Huis van de Wijk. Bultman noemt het wijkteam als voorbeeld. “Dat is een mooie samenwerking tussen het sociaal domein van de gemeente en zorgpartijen, waar Stadlander ook aan deelneemt. Als er huisvestingsproblemen zijn of bijvoorbeeld overlast, dan kan Stadlander snel schakelen. Die korte lijnen zijn ontzettend fijn.”